روزنامه سراج
گویان: در آستانه‌ی ظهور به عنوان یک قدرت نفتی جهانی نویسنده: محمدرضا حاجی صفر تهرانی، پژوهشگر حوزه انرژی موسسه مطالعات سیاسی اندیشه و قلم
، تنها کشور انگلیسی‌زبان آمریکای جنوبی، در آستانه‌ی تحولی بزرگ قرار دارد. با آغاز تولید نفت در میدان استابروک از سال ۲۰۱۹، این کشور به یکی از سریع‌ترین اقتصادهای در حال رشد جهان تبدیل شده است. تولید روزانه نفت از مرز ۹۰۰ هزار بشکه گذشته و نخستین محموله‌ی میدان یِلو تِیل به اروپا صادر شده است. پیروزی ایرفان علی در انتخابات ریاست‌جمهوری و وعده‌های او برای ادامه‌ی سیاست‌های انرژی‌محور، امیدها را برای تثبیت جایگاه گویان در بازار جهانی نفت افزایش داده است. اما این تحولات، در کنار فرصت‌ها، چالش‌های عمیق‌تری را نیز به همراه دارد؛ نابرابری در توزیع درآمدهای نفتی و نشانه‌های «نفرین منابع» می‌تواند آینده‌ی این کشور را تهدید کند. گویان در مسیری پرچالش و پرامید به سوی تبدیل شدن به یک قدرت نوظهور در بازار جهانی نفت گام برمی‌دارد.
گویان، تنها کشور انگلیسی‌زبان آمریکای جنوبی در ساحل اقیانوس اطلس، با جمعیتی کمتر از یک میلیون نفر، از سال ۲۰۱۹ و با آغاز تولید نفت در بلوک فراساحلی استابروک، وارد فصل تازه‌ای شد و به یکی از سریع‌ترین اقتصادهای در حال رشد جهان بدل گشت. استابروک با سرمایه‌گذاری کنسرسیومی به رهبری اکسون‌موبیل توسعه یافت و به موتور اصلی اقتصاد گویان تبدیل شد؛ میدانی که اکنون تولید روزانه آن از مرز ۹۰۰ هزار بشکه گذشته و کشور را عملاً در ردیف تولیدکنندگان مهم نفت قرار داده است. نخستین محموله‌ی میدان یِلو تِیل، شامل یک میلیون بشکه نفت با نام «پیکان طلایی» الهام‌گرفته از پرچم کشور به اروپا صادر شد. یِلو تِیل، چهارمین پروژه‌ی بزرگ استابروک، با آغاز صادرات، جایگاه تازه‌ی گویان را در بازار جهانی نفت تثبیت کرد. این جهش نفتی، هم‌زمان با انتخابات، به اصلی‌ترین موضوع رقابت میان نامزدها تبدیل شد. در همین فضا، انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی در اول سپتامبر ۲۰۲۵ برگزار شد و ایرفان علی با ۵۵.۳ درصد آرا به پیروزی رسید. او وعده داد مسیر گذشته در جذب سرمایه‌گذاری خارجی و احترام به قراردادهای نفتی ادامه یابد. این پیام برای بازار معنای روشنی داشت: «سیاست انرژی گویان بر ثبات استوار است. » اما بازتاب این ثبات انرژی‌محور، تنها به مرزهای داخلی محدود نماند؛ پیامدهای انتخابات به‌سرعت به سطح منطقه‌ای و بین‌المللی سرایت کرد. اروپا، نفت گویان را فرصتی برای کاهش وابستگی به روسیه می‌داند. آمریکا، افزون بر تقویت موقعیت شرکت‌هایش، اهرم ژئوپلیتیکی تازه‌ای در نیم‌کره‌ی غربی به دست آورده است. چین نیز با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، مسیر نفوذ نرم خود را پیگیری می‌کند. ونزوئلا، در مناقشه‌ی مرزی اسیکیبو ـ منطقه‌ای نفت‌خیز و مورد ادعا ـ با چالشی جدی روبه‌رو است. با وجود بُرد منطقه‌ای و جهانی تحولات اخیر، بازتاب‌های داخلی آن همچنان عمیق و چالش‌برانگیز است؛ نابرابری در توزیع درآمدهای نفتی، فقر را پایدار نگه داشته و نشانه‌های «نفرین منابع» را آشکار کرده است. گویان در آستانه‌ی تبدیل شدن به قدرتی نوظهور در بازار جهانی نفت است؛ اما آینده‌ی آن یادآور یک حقیقت ساده برای همه‌ی اقتصادهای نفتی است: ثروت زیرزمینی، بدون شفافیت، ثبات سیاسی و توزیع عادلانه، می‌تواند به تهدیدی بزرگ‌تر از هر بحران بیرونی بدل شود.
