یادداشت:

غدیر معیار حقیقت

حجت الاسلام و المسلمین امین بهرامی نوشت:

 
سراج/حادثه غدیر مسئله ای نیست که از صفحات تاریخ حذف گردد و ماجرای به امامت رسیدن امیرالمؤمنین حضرت علی بن ابی طالب (علیه السلام) قابل کتمان کردن نمی باشد، زیرا قرآن مدافع امامت و خلافت مولی الموحدین (علیه السلام) بوده و آن حضرت ترجمان کتاب خداست. نام مقدس امام المتقین حضرت علی (علیه السلام) زینت تاریخ است. ولایت حضرتش حیات بخش زندگی، جود سیدالوصیین از یاد برنده ی حاتم ها، زهد مولی الموالی، بی رغبتی آن حضرت به دنیا را نشان داده و کوشیده تا با قضادتهای خود به عدالت آبرو بخشد. حضرت علی (علیه السلام) آن امام معصومی است که جهاد بی دلیل حضرتش قامت دین را استوار داشت و در عین ایستادگی در مقابل جباران عالم در مقابل اشک یتیم بی تاب می شد. نام و سیمای آن یوسف مصری، تسلی بخش بینوایان و مظلومان بشیریت در طول اعصار مختلف است. آری؛ گفتار و رفتار امیرالمؤمنین (علیه السلام) معیار حقیقت است، علم بی پایان او اقیانوس بی کران همه حکمتهای هستی، حکومت بی بدیل آن حضرت عالی ترین  الگوی موجود برای اداره جهان و رهبری خلق خداست. اما صد افسوس که مردم دوران حضرتش نتوانستند و یا عده ای هم نخواستند که فرق بین گوهر و سنگ ریزه را تشخیص بدهند و الگوی بی همتای فضائل و کرامتهای انسانی را کنار زدند و دست بیعت به کسانی دادند که ردای خلافت زیبنده ی قامت آنها نبود. عید سعید غدیر هنگام علی شناسی است، زیرا کسانی که به آن حضرت معرفت پیدا کردند به شناخت حقیقت و حرکت بر مدار حق دست خواهند یافت. جامعه ی اسلامی موظفند در روزعیدسعیدغدیر برای شناخت گوهر وجودی حضرت علی بن ابی طالب (علیه السلام) کوشش نمایند و پس از معرفت صحیح از فضائل، کرامتها، تاریخ زندگانی و احادیث مستند آن امام همام درس زندگی را فراگرفته و ایشان را به مردم دنیا معرفی نمایند تا همگان بدانند حضرت علی بن ابی طالب (صلوات الله علیه) حقیقتی انکار ناپذیر است و علی شناسی افتخاری است که نصیب کسانی می شود که قلب صیقل خورده ای دارند. در این نوشتار بر آن شدیم عاشقان امام المتقین را با شمه ای از فضائل بی بدیل نفس نفیس پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله)، مولی الموحدین حضرت علی بن ابی طالب (علیه السلام) آشنا نمائیم تا دلیلی بر حرکت در مسیرحقیقت باشد.
شمه ای از فضائل امام المتقین حضرت علی (علیه السلام) در قرآن:
آیه اول:سوره ی مبارکه آل عمران از جمله سور قرآن کریم است که به یکی از والاترین مناقب مولی الموحدین حضرت علی بن ابی طالب (علیه السلام) اشاره می کند. در آیه ۶۱ این سوره ی مبارکه می خوانیم : (فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ. از آن پس که به آگاهی رسیده ای، هر کس درباره ی او(حضرت عیسی بن مریم(علیه السلام) با تو مجادله کند، بیائید تا حاضر آوریم، ما فرزندان خود را و شما فرزندان خود را، ما زنان خود را و شما زنان خود را، ما نفس خودمان و شما نفس خودتان را بیاورید. آن گاه نفرین نموده و لعنت خدارا بر دروغگویان بفرستیم.)
عموم علمای خاصه و اکثر علمای عامه متفق القول هستند که منظور از (ابناءنا، نسانا و انفسنا) در آیه مذکور به ترتیب امام حسن مجتبی (علیه السلام) و حضرت سیدالشهدا (علیه السلام) ، حضرت صدیقه کبری فاطمه الزهرا(سلام الله علیها) و حضرت علی بن ابی طالب ( علیه افضل الصلاة المصلین) هستند که در روز مباهله رسول خدا (صلی علی الله و آله) با مسیحیان نجران، همراه آن حضرت بوده اند.
آیه دوم : سوره ی مائده نیز از دیگر سوره مبارکه قرآن کریم است که در بخشی از آیه ۳ این سوره می خوانیم: ( الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِنْ دِینِکُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ ۚ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلَامَ دِینًا). (امروز برای شما دینتان را کامل و نعمت خود را بر شما تمام کردم و (با ولایت علی) خشنود شدم که اسلام دین شما باشد.) علمای شیعه اتفاق نظر دارند که آیه صدرالذکر در ماجرای غدیر خم نازل شده است و عده ی قابل توجهی از علمای اهل سنت بر این عقیده هستند که آیه سوم سوره ی مائده پیرامون ولایت امیرالمؤمنین حضرت علی بن ابی طالب ( علیه السلام) و در واقعه غدیر خم نازل شده است.
آیه سوم : پنجاه و پنجمین آیه ی سوره مبارکه مائده در رابطه با ولایت مولی الموحدین (علیه السلام) است، در این آیه می خوانیم : (إِنَّمَا وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ رَاکِعُونَ، جز این نیست که ولی شما خداست و رسول او و مومنانی که نماز برپا می دارند و در حال رکوع، زکات می دهند.) بسیاری از علمای خاصه و عامه معتقدند این آیه در شان وجود مبارک امیرالمؤمنین حضرت علی بن ابی طالب (علیه الصلاة و السلام) نازل شده است، و آن در هنگامی بود که مولی الموحدین (علیه السلام) در حالت رکوع، انگشتر مبارک خویش را در راه خدا به مسکینی بخشید. آیه یاد شده به آیه (زکات به خاتم) نیز نامگذاری شده است.
این تنها شمه ای بسیار کوتاه از شخصیت و جایگاه ولایت امام المتقین (علیه السلام) در قرآن کریم بود. آنجایی که خدا مدح گوی حضرت علی (علیه السلام) است شکیر ذهن بشر عادی به شناخت حقیقی حضرت ابوتراب (علیه السلام) نخواهد رسید و جالب است رسول خدا(صلی الله علیه و آله) بیش از عقل و درک مسلمانان از مقام والای مولی الموالی حضرت علی (علیه الصلاة السلام) سخن نگفته اند که در ادامه سند این ادعا بیان خواهد شد ، جای تاسف است که پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) در شرایط مختلف و به طور مکرر از فضائل بی کران امیر المؤمنین (علیه السلام) برای مردم سخن گفت ولی جامعه پس از شهادت رسول خدا (صلوات الله علیه و آله)  نخواستند تا بین گوهر و سنگ ریزه تفاوت قائل شوند. بگذاریم و بگذریم و در ایام عید امامت کام شیعیان و دوستداران امام المتقین و سید المظلومین حضرت علی بی ابی طالب ( علیه السلام) رابانامهربانیهای مردم دوران آنحضرت نسبت به امام زمانشان تلخ نکنیم و مناسب است تا شیعیان مولی الموحدین (علیه السلام) با مطالعه مناقب، آنحضرت نسبت به ایشان معرفت بیشتری پیدا کرده و در مسیر انسان کامل شرکت نمایند. در بخش اول به شمه ای از فضائل حضرت علی بن ابی طالب (علیه السلام) از کتاب وحی اشاره کردیم و در این بخش به نمونه‌ای از روایات خاتم انبیاء ، رحمة العالمین و سید المرسلین حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله) اشاره می کنیم : ( ۱) : فضائلی که ناگفته ماندند
؛همانگونه که گذشت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بیش از قول بشریت از فضائل بی کران یعسوب الدین حضرت علی بن ابی طالب (علیه السلام) برای مردم و حتی نخبگان آن دوران سخنی به میان نیاورده و از این عمل پیامبر اعظم (صلوات الله و سلامه علیه و آله) متوجه می شویم نه تنها عوام مردم، بلکه خاص هم درک محدودی برای شناخت عظمت امیرالمؤمنین علیه السلام دارند. در روایت نبوی (صلی الله علیه و آله) میخوانیم: یَا عَلِیُّ لَوْ لَا أَنْ تَقُولَ طَائِفَةٌ مِنْ أُمَّتِی فِیْکَ مَا قَالَتِ النَّصَارَى فِی عِیسَى بْنِ مَرْیَمَ لَقُلْتُ فِیکَ مَقَالًا لَا تَمُرُّ بِمَلَإٍ مِنَ الْمُسْلِمِینَ إِلَّا أَخَذُوا التُّرَابَ مِنْ تَحْتِ رِجلیک وَ فَضْلِ طَهُورِکَ یَسْتَشْفُونَ‏ بِهِمَا وَ لَکِنْ حَسْبُکَ أَنْ تَکُونَ مِنِّی وَ أَنَا مِنْکَ.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرمایند : یاعلی، اگر نبود که گروهی از امت من درباره تو سخنانِ از نصاری در حق عیسی بن مریم می‌گویند (که او را فرزند خدا می خوانند) در فضیلت تو سخنی می‌گفتم که بر هیچ فرد و گروهی عبور نمی‌کردی مگر آنکه خاک پایت را برای تبرک بر می داشتند و با قطره های آب وضویت استشفا می‌جستند اما همین فضیلت ترا بس که، تو از من هستی و من از تو هستم. (۱) همانگونه که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) ما ینطق عن الهوی است و براساس گفتمان توحید سخن می گوید، کلمات امام المتقین (علیه السلام) بر اساس معیار توحید و به دور از خطاست، به همان صورت که پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) اشداء علی الکفار رحماء بینهم حضرت علی (علیه السلام) با رافت و عطوفت با مؤمنین در جامعه برخورد می‌نمود، ولی با کفار به سختی و بدون ملاحظه برخورد می کرد. به همان نحو که حضرت رحمة للعالمین (صلوات الله و سلامه علیه و آله) باعث خیر و سعادت برای همه ی هستی است، امیرالمؤمنین (علیه السلام) سبب نزول برکات الهی برای کون و مکان است.حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) اسوه ی حسنه ای برای جهانیان است و حضرت مولی الموحدین (علیه السلام) ، الگویی الهی و انسانی کامل برای حرکت انسان در مسیر زندگی است. این است معنای ،(ان تکون و منی و انا منک)  و برای شناخت حضرت مولی الموالی (علیه السلام) ابتدا باید به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) معرفت صحیح پیدا کرده تا بتوانیم جانشین بلافضل پیامبر (صلوات الله علیه و آله) را بشناسیم.
(٢) : سه چیزی که در مورد حضرت علی (علیه السلام) به ساحت قدسی نبوی وحی شد؛
پیامبر گرامی اسلام (صلوات الله علیه و آله) فرمودند : سه چیز درباره ی علی به من وحی شده است؛ ( انه سید المسلمین و امام المتقین و قائد الغر المحجلین) او ( علی بن ابی طالب علیه السلام) قطعا آقا و بزرگ مسلمانان و پیشوای اهل پرهیزکاری و رهبر روسفیدان است.) (٢)
سیادت و عظمت امیرالمؤمنین (علیه سلام) انکارناپذیر است و اگر کسی منکر این مطلب باشد، روایت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) را انکار نموده است. علی بن ابی طالب (علیه افضل الصلوات المصلین) مسجود فرشتگان بوده و لنگر زمین و آسمان است. آقایی که منجی پیامبران و مفتاح ابواب جنان است،پس چرا ازحضرت علی(علیه السلام)، سید المرسلین و امام المتقین نباشد در حالی که خداوند در آیه مباهله او را نفس سید کائنات و اشرف انبیاء، حضرت محمد بن عبدالله (صلی الله علیه و آله) معرفی کرده است.لذا دوستداران مولی الموحدین (سلام الله علیه) باید به خود ببالند، زیرا خداوند (نعیم) خود که همانا ولایت امیرالمؤمنین و اولاد معصومش (علیه السلام) را به آنان هدیه کرده است.
(۳) :عظمت بیان فضائل حضرت علی بن ابی طالب (علیه السلام):
از جمله صدقات جاریه نشر روایات ائمه هدی (علیهم السلام) بالاخص فضائل امیرالمؤمنین (علیه السلام) است که دارای تاثیر عجیب در زندگی انسان است. یکی از آثار انتشار مناقب حضرت علی (علیه السلام) حضور ملائکه در جمع و گرداگرد عاشقان مولا الموحدین (علیه افضل الصلوات المصلین) است. پیامبر گرامی اسلام (صلوات الله علیه و آله) در این زمینه می فرمایند: (ما من قوم اجتمعوا یذکرون فضل علی بن ابی طالب الّا هبطت علیهم ملائکة السّماء حتّی تحف بهم. هیچ گروهی گردهم جمع نشدند که فضائل علی بن ابیطالب (علیه السلام) را یاد کنند مگر آنکه فرشتگان آسمان بر آنان فرود آمده و اطراف آن پیچیده میشوند.)  (۳)  ای کاش جمیع ارادتمندان و عاشقان وجود بی‌همتای امام عشق حضرت مول الموحدین علی بن ابی طالب (علیه السلام) در طول سال و نه تنها در ایام عید امامت به انتشار فضائل و مناقب آن حضرت مشغول باشند تا مردم بالاخص نسل جوان با شخصیت والای ایشان آشنا شده و به دنبال الگوهای مسموم غربی نروند، تا آثار معنوی شگرف خدمت به آستان ملک پاسیان امیرالمؤمنین (علیه السلام) را در زندگی خود مشاهده نمایند.
(۴): در بخشی از خطبه ی غدیر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پیرامون امامت امیرالمؤمنین علی بی ابی طالب (علیه السلام) می فرمایند: (مَعاشِرَ النّاسِ، أَلاوَإِنِّی رَسولٌ وَ عَلِی الْإِمامُ وَالْوَصِی مِنْ بَعْدی، وَالْأَئِمَّةُ مِنْ بَعْدِهِ وُلْدُهُ. أَلاوَإِنّی والِدُهُمْ وَهُمْ یَخْرُجونَ مِنْ صُلْبِهِ. هان مردم ! من رسول ام و علی، امام و وصی پس از من است و پس از او امامان، فرزندان اویند. آگاه باشید ! من والد آنان و ایشان از صلب اویند.) در عید غدیر نه تنها مولا الموحدین (علیه السلام) به امامت منصوب شدند، بلکه به دستور الهی و توسط پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) امام هدایت تا امام عصر (علیه السلام) در روز عید غدیرخم به امامت و خلافت پس از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) منصوب گردیدند. در رابطه با مهدویت و امامت حضرت بقیة الله الاعظم (صلی الله علیه و آله) رسول خدا (صلوات الله علیه و آله) در خطبه غدیر فرمودند: (أَلا إِنَّ خاتَمَ الْأَئِمَةِ مِنَّا الْقائِمَ الْمَهْدِی أَلا إِنَّهُ الظّاهِرُ عَلَی الدِّینِ أَلا إِنَّهُ الْمُنْتَقِمُ مِنَ الظّالِمینَ أَلا إِنَّهُ فاتِحُ الْحُصُونِ وَهادِمُها). آگاه باشید! همانا آخرین امام، قائم مهدی، از ماست. هان ! او بر تمامی ادیان، چیره خواهد بود. هشدار ! اوست انتقام گیرنده ی از ستم کاران. هشدار ! اوست فتح کننده ی دژها و منهدم کننده ی آن ها.
(۵) : عظمت های علوی که ناگفته ماند:  رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در بخشی از خطبه غدیر در مورد فضائل ناگفته و بی کران امام المتقین (علیه السلام) فرمودند:  (مَعاشِرَ النّاسِ، إِنَّ فَضائِلَ عَلی بْنِ أَبی طالِبٍ عِنْدَالله عَزَّوَجَلَّ - وَ قَدْ أَنْزَلَهافِی الْقُرْآنِ - أَکْثَرُ مِنْ أَنْ أُحْصِیَها فی مَقامٍ واحِدٍ، فَمَنْ أَنْبَاَکُمْ بِها وَ عَرَفَها فَصَدِّقُوهُ هان مردمان ! برتری های علی بن ابی طالب نزد خداوند عزوجل که در قرآن نازل فرموده - بیش از آن است که من یک باره برشمارم ، پس هر کس از مقامات او خبر دارد و آنها را شناخت،  او را باور کنید.) به راستی ۱۴ قرن است از تقوا، شجاعت، مردم داری، یتیم نوازی، عبودیت، جنگاوری و عظمتهای حضرت علی بن ابی طالب (علیه السلام) کتاب‌های فراوانی به رشته تحریر درآمده اند، اما تا به حال کسی نتوانسته است، امام علی (علیه السلام) را آنطور که شایسته آن حضرت است توصیف نمایند. این تنها شمه ای از مناقب سید المسلمین و مولی الموحدین حضرت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب (علیه السلام) در قرآن و کتب خاصه و عامه بود. اما زیباست بدانیم برخی از دانشمندان غیرمسلمان نیز به آستان ملک پاسبان مولای متقیان علی (علیه السلام) عرض ارادت نموده اند و از جمله آن و دانشمندان جورج جرداق از نویسندگان مشهور مسیحی است که درباره ی امیرالمؤمنین (علیه السلام) می‌نویسد : (چه می‌شود بر تو ای دنیا اگر نیروهای خود را جمع می کردی و در هر زمانی یک علی می‌آوردی با عطش و قلبش و زبان و ذوالفقارش). (٤)
استاد امین نخله، از دانشمندان مسیحی که پیرامون این تاثیرگذاری امام علی (علیه السلام) می نویسد: هرگاه کسی بخواهد بیماری روح و روان خود را درمان کند باید به گفتار امام علی (علیه السلام) در نهج البلاغه روی آورد و راه و روش زندگی را در پرتو این کتاب ارزشمند بیاموزد. (٥)
جبران خلیل جبران از نویسندگان ادبیات فلسطین است که در مورد شهادت علی بن ابی طالب (علیه السلام) می نویسد: (علی از جهان گذشت در حالیکه که شهید عظمت خود شد. در حالیکه نماز میان دو لبش بود و دلش از شوق پروردگار لبریز بود. عرب حقیقت مقام علی را نشناخت از میان همسایگان پارسی آنان مردمی به پا خاستند و بین گوهر و سنگ ریزه فرق گذاشتند. (۶)
آری ! وجود مبارک و مقدس امیرالمؤمنین (علیه السلام) دارای عظمتی است که به جز خدا، رسول و اهل بیت (علیه السلام) دیگر افراد بشر با هر میزان علم و جایگاهی که باشند برای عرض ارادت به محضر ایشان از ویژگیهای بی بدیل آن حضرت به تالیف اثر و یا ایراد خطابه پرداختند، اما انسان غیر معصوم توان معرفت به جایگاه واقعی امام المتقین (علیه السلام) را نداشته و هرچه درباره ی آن حضرت گفته و یا نوشته می شود، معرفت اجمالی پیرامون شخصیت والای نفس نفیس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) است.
 اما وظیفه ما در روز غدیر:
 بر همه شیعیان لازم و ضروری است تا عاشورا گونه و با برگزاری مجالس علوی در روز عید سعید غدیر خم به تبیین فرهنگ غدیر و بیان فضائل حضرت علی (علیه السلام) پرداخته و با راه اندازی کاروان شادی در شهرها، محله‌ها و روستاها واقعه غدیر را به نسلهای آینده انتقال دهند. اگر همانگونه که در روز عاشورا به یاد مظلومیت سیدالشهداء (علیه السلام) در سرتاسر دنیا یکصدافریاد عزت و مظلومیت حسینی را سرمی دهیم، باید در روز به امامت رسیدن امام علی (علیه السلام) و یازده نور مقدس عترت از فرزندان آنحضرت (علیه السلام) در خیابان‌ها حضور پیدا کرده و با شادی کردن و خواندن اشعار با محتوا این واقعه عظیم و تکرار ناپذیر را گرامی بداریم، با این حرکت خود علاوه بر تجدید بیعت با امیرالمؤمنین حضرت علی بن ابی طالب (علیه السلام) و ائمه هدی (علیهم السلام)، با آخرین امام غائب و منصوب شده ی در غدیر یعنی حضرت ولی عصر بقیه الله اعظم مهدی آل محمد (صلی الله علیه و آله) تجدید بیعت نموده و برای ظهور آنحضرت زمینه‌سازی نمائیم. این حرکت فرهنگی از جمله حرکتهای مقدسی است که در باعث گسترش تشیع خواهد شد و ما نیز در ثواب انتشار تشیع سهیم خواهیم بود و در جهانی شدن غدیر نقش مهمی ایفا کردیم. خداوند همه شیعیان و محبین امیرالمؤمنین (علیه السلام) توفیق عنایت فرماید تا به آستان ملک پاسیان امام المتقین حضرت علی بن ابی طالب (علیه السلام) در طول سال بلاخص روز عید غدیر عرض ارادت و خدمتگزاری نمایند.
تالیف:امین بهرامی(شریعت شوشتری)

١) مناقب خوارزمی،باب ۱۳
۲) مستدرک حاکم نیشابوری،جزء ٣ ص ١٣٨
٣) بحارالانوار، ج ۳۸، ص ۱۹۹
۴) ولایت علی حقیقی انکار ناپذیر،تالیف:حجت الاسلام والمسلمین امین بهرامی(شریعت شوشتری) ص ۱۴
۵)همان ص ۱۴
۶) همان ص ۱۵