سراج
یادداشت امروز:موجد"مکتب جعفری" و مجدّد"شرع مصطفوی"
نویسنده حوزوی، چمن‌خواه، نوشت:
امام صادق(علیه‌السّلام) تا سنّ ۱۲ سالگی معاصر با جدّ گرامیش حضرت سجاد(علیه‌السّلام) بود و تربیت اولیه تحت نظر آن بزرگوار صورت گرفته است. پس از رحلت امام چهارم مدت ۱۹ سال نیز با والد ماجدش، امام محمد باقر (علیه السلام) زندگی کرده و بدین ترتیب ۳۱ سال دوران عمر خود را در خدمت جد و پدر بزرگوار بوده و بدون واسطه از مبداء کسب فیض نمودند. پس از رحلت پدر بزرگوارشان ۳۴ سال نیز دوره امامت ایشان بوده است که در این مدت "مکتب جعفری" را برای ابد پایدار و برقرار و موجب احیا و القاء شریعت احمدی گردیده است. امام صادق(علیه‌السّلام) مظهر تقوا و پارسایی و زهد و پرهیزکاری بود. ایشان دریای علم و حکمت و دارای نفوذ کلام و قدرت بیان بود. او همچنین در حلم و حسن خلق و تحمل و بردباری در برابر ناملایمات و مصائب روزگار چون کوهی استوار و پابرجا بود. امام در شهامت و صراحت لهجه و قوت قلب مشهور و در اثر ایمان به خدا و توکّل به او، از هیچ حادثه‌ای بیمناک نبود. با اینکه منصور عباسی بارها او را برای کشتن احضار نمود. مع‌الوصف بدون تزلزل‌خاطر پیش منصور می‌رفت و نه تنها از روبرو شدن با منصور اضطرابی بدو روی نمی‌داد، بلکه او از هیبت و شکوه خود منصور را مضطرب می‌ساخت. علم آن حضرت، میزانش خارج از حد بیان و تقریر است؛ زیرا او موجد"مکتب جعفری" و مجدّد"شرع مصطفوی" و بنیانگذار علوم عقلی و نقلی و موجب پیشرفت علوم و صنایع دیگر است.
حال این سوال پیش می‌آید که چرا به مکتب اسلام، "مکتب جعفری" یا "مذهب جعفری" و یا "مکتب شیعه"می‌گویند؟ علت این نامگذاری این است که امام صادق(علیه‌السلام) با توجه به شرایط مناسب اجتماعی و کاسته شدن اختناق و فشارهای سیاسی، توانستند تعالیم اسلامی و احادیث نبوی را بیشتر از سایر امامان گسترش داده و تبلیغ نماید و حتی برای این هدف توفیق پیدا کرد که در شهر جدّش، مدینه منوره مدرسه علمیه‌ای تاسیس نماید و هزاران شاگرد را در آن پرورش دهد و دانشمندان زیادی را در حوزه های مختلف مانند فقه، حدیث، تفسیر، کلام، کیمیا، طبابت، جغرافیا و... تحویل جامعه اسلامی دهد و چون در زمان حیات آن حضرت و بعد از آن مذاهب چهارگانه اسلامی از طرف مسلمانان به رسمیت شناخته شدند، مذهب اهل‌بیت نیز بر همین اساس در این زمان به نام "مذهب جعفری" در کنار مذاهب اسلامی دیگر معروف گردید. علت این نامگذاری اینست که در فاصله انقراض امویان و قدرت یافتن عباسیان ، امام امکان و فرصت آن‌را یافت که به گسترش علم و رونق احکام الهی دست و طالبان علم از جای جای جهان اسلام، به مدینه هجرت کرده و در حوزه درس او گرد آمدند و در روزگار شکوفائی علم، مذهب اهل بیت بدو منسوب شد. چرا که هر شیوه ای را امام می پسندید و هر نظری که او تأیید می‌کرد لاجرم به او نسبت داده می‌شد و گفته می‌شد «مذهب جعفرصادق(علیه‌السلام) ».
البته "مذهب شیعه" توسط رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) پایه‌گذاری شده است. در کتاب «تأسیس الشیعه» آمده است: «لفظ شیعه در روزگار پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) بوده است، چنانکه ابوحاتم در کتاب الزینة خود می‌نویسد: "نخستین نامی که در اسلام به روزگار رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) آشکار گردید، شیعه بود و آن لقب چهار تن از صحابه بود: "ابوذر‌غفاری، سلمان فارسی، مقداد بنی‌اسود‌کندی و عمار‌بنی یاسر؛ تا اینکه هنگام صفین این اصطلاح در میان هواخواهان علی(علیه السلام) منتشر گردید" و در نهایت اینکه انس‌بن مالک گوید: رسول خدا(صلی‌الله علیه‌و‌آله) فرمود: «خدای متعال در روز قیامت بندگانی را بر می‌انگیزد که از چهره‌هایشان نوری از راست به چپ عرش پرتو افکنی می‌کند و به منزله پیامبران هستند ولی پیامبر نیستند و به منزله شهیدان هستند ولی شهید نیستند"... پس رسول خدا(ص) دستش را بر سر علی (علیه السلام) گذاشته فرمود: این است و شیعه‌اش"
طبق مطالب مطرح شده واضح و روشن است که تشیع و شکل گیری آن در زمان خود حضرت رسول اکرم(صلی‌الله علیه و آله) بوده و آن‌حضرت این واژه را درباره پیروان حضرت علی(علیه السلام) بکار برده اند.
امام صادق (علیه‌السّلام) در بین امامان معصوم (علیه‌السلام) به شیخ الائمه معروف هستند؛ چراکه بیشترین عمر و مدت امامت را داشتند. یکی از بهترین دوران امامت ائمه معصوم (علیه‌السّلام)، دوران امام صادق (علیه‌السّلام) بود؛ چرا که ایشان تواستند با بهره بردن از شرایط انتقال خلافت از بنی‌امیه به بنی‌عباس شاگردان بسیاری را در "مکتب جعفری" تربیت کنند. البته بعضاً برخی از این انتقال خلافت سوء استفاده کردند و بعضی نیز از این فرصت حُسن استفاده را کردند. امام صادق (علیه‌السّلام) هم این فرصت طلایی را مغتنم شمردند و به تأسیس دانشگاه شیعی پرداختند.
