پای درس امام جواد(ع)؛
یادداشت امروز:شاه کلید ابراز محبت مردم
بابک شکورزاده*
کم و بیش در اطراف خود شخصیت‌هایی را دیده‌ایم که وجاهت بالایی در بین مردم دارند و همگان خواسته یا ناخواسته علاقه خاصی به او دارند و از او به بزرگی و عظمت یاد می‌کنند. اولیای الهی و ائمه معصومین(علیهم‌السلام) الگوی سرآمد این ویژگی هستند و از این منظر هم در نوک قله قرار دارند؛ ولی سخن ما در این مجال کوتاه درباره این بزرگان نیست؛ بلکه افرادی در سطوح پایین‌تر و خارج از دایره عصمت است.
برای نمونه بسیاری از علمای دین ویژگی وجاهت اجتماعی را دارا بوده‌اند و نزد مردم ارج و قرب خاصی داشته‌اند. در عصر معاصر همچون امام خمینی(ره) و آیت الله بهجت (ره) یکی از مصادیق بارز این ویژگی هستند. اما گاهی اوقات شخصیت‌هایی این خصوصیت را پیدا می‌کنند که چه بسا باعث اعجاب بسیاری از مردم شود که این همه محبوبیت از کجا آمده است که تودههای مختلف مردم تا حد زیادی به او عشق می ورزند.
یکی از شخصیت‌هایی که در سال‌های اخیر با چنین ابراز محبت عجیب و غریبی مواجه شد حاج قاسم سلیمانی بود. شخصیتی که مؤمن وغیر مؤمن، انقلابی و غیر انقلابی، او را تمجید کردند و محبتش در دل تودههای مختلف مردم با عقاید و سلایق گوناگون جا گرفت. تشییع جنازه کم نظیر او در ایران و عراق نشان از این محبت زائد‌الوصف داشت و چه بسا خیلی از مردم از این همه ابراز محبت متحیر شده بودند. وقتی از خارج به این واقعه نگاه می‌کنیم شاید این سوال پیش بیاید که به راستی دلیل چنین امری چیست.
آموزه‌های دینی پاسخ این سوال را داده است. امام جواد علیه‌السلام به عنوان امام معصوم و حجت الهی در بیانی می‌فرماید: مَنِ اسْتَغْنى بِاللّهِ إفْتَقَرَ النّاسُ إلَیْهِ، وَمَنِ اتَّقَى اللّهَ أحَبَّهُ النّاسُ وَ إنْ کَرِهُوا؛ هر که خود را به وسیله خداوند بى‌نیاز بداند مردم محتاج او خواهند شد و هر که تقواى الهى را پیشه خود کند خواه ناخواه، مورد محبّت مردم قرار مى‌گیرد، گرچه مردم خودشان اهل تقوا نباشند. (بحارالانوار، ج۷۵، ص۷۹)
ویژگی‌هایی که در این حدیث شریف به آن اشاره شده است قابل تطبیق با این شخصیت الهی است. حاج قاسم با تقوا و خداترسی، ترسی در وجود دشمنان کاشته و از سوی دیگر محبتش در قلوب مردم زبانزد شده است. شاه کلید این محبت مردم، تقوا و خداترسی است که از ویژگی‌های بارز حاج قاسم سلیمانی بوده است.
امام جواد(ع) در حدیث دیگری می‌فرماید: ثَلاثُ خِصالٍ تَجْتَلِبُ بِهِنَّ الْمَحَبَّةُ: الاْنْصافُ فِى الْمُعاشَرَةِ، وَ الْمُواساةُ فِى الشِّدِّةِ، وَ الاْنْطِواعُ وَ الرُّجُوعُ إلى قَلْبٍ سَلیمٍ؛ سه خصلت جلب محبّت مى‌کند: انصاف در معاشرت با مردم، هم‌دردى در مشکلات آنها، همراه و همدم شدن با معنویات. (بحارالانوار، ج۷۵، ص۸۲)
این حدیث شریف نیز ابعاد دیگری از کارهایی را بیان می‌کند که باعث جلب محبت مردم می‌شود . تواضع و انصافی که شهید سلیمانی با مردم داشت و همچنین همدردی او با مردم از ویژگی‌های روشن این مجاهد الهی بود که بر خیلی‌ها پوشیده نیست. اینکه مثلا در جایی سیل می‌آمد و مردم محتاج کمک‌های امدادی بودند، یکی از کسانی که در این امور پیشگام بود و با جان و دل برای مردم تلاش می‌کرد حاج قاسم سلیمانی بود. با این اوصاف طبیعی است که محبتش این گونه در قلوب مردم جای بگیرد.
*نویسنده حوزوی، عضو تحریریه‌ی مدادالفضلاء
